Zwyczaje związane z przełomowym momentem w życiu wsi, jakim było zakończenie najważniejszych prac polowych, cechowały się na terenach polskich znaczną rozmaitością. Niezależnie jednak od występujących różnic w każdym z regionów miało miejsce uroczyste, obrzędowe ścięcie ostatnich kłosów połączone z przeniesieniem ich wśród śpiewów i muzyki do chaty czy dworu, gdzie przechowywano je do momentu wysiania z nich ziarna jesienią. Zwyczaj ten, choć przeszedł znaczną ewolucję przetrwał do dzisiaj i znany jest pod nazwą dożynek, wieńcowego (od najważniejszego atrybutu – wieńca dożynkowego) lub okrężnego (od obrzędowego okrążania pól po żniwach). To wielkie święto gospodarskie odbywało się w sierpniu lub na początku września, a czasem przy sprzyjającej pogodzie w święto Matki Boskiej Zielnej (15 sierpnia). Bardzo ważnym etapem uroczystości dożynkowych było wicie wieńca żniwnego oraz pochód z nim do dworu lub chaty. W zależności od okolic jego rolę mogła pełnić sama „przepiórka” wykopana z pola i przystrojona kwiatami i wstążkami. Najczęściej jednak wieniec bądź wieńce wito wplatając w nie kłosy z „równianki” oraz garście zżętych, niemłóconych zbóż: żyta, pszenicy, jęczmienia i owsa. Ubogacano je owocami i warzywami, czyli wszystkim, czym obrodziła ziemia, przystrajano wstążkami i kwiatami polnymi. Wieńce żniwne mogły przybierać różne kształty np. wielkich, barwnych kół, zrobionych z łubianych lub wiklinowych obręczy, pokrytych kwiatami i kłosami albo bukietów o trzech odnogach przewiązanych tasiemką. Zwykle miały one jednak kształt korony węgierskiej. Składały się z tzw. obrączki, czyli warkocza zrobionego ze zboża o średnicy grubości cala (splot sam bez kłosek) oraz dwóch przymocowanych do niej warkoczy wygiętych kabłąkowo. Miejsce ich krzyżowania się przewiązane było jedwabnymi wstążkami, najczęściej barwy białej, żółtej, czerwonej i szafirowej. Bywało, że do wieńców żniwnych przywiązywano żywe ptaki: kaczkę, koguta, czy kurczęta i na podstawie ich zachowania próbowano przepowiedzieć urodzaj w roku następnym.
Konkurs zostanie rozstrzygnięty w trakcie Dożynek Gminnych, które odbędą się w dniu 20 sierpnia 2023 roku w Walkowicach.
Na Konkurs należy wykonać wieniec dożynkowy, który formą i użytym materiałem nawiązuje do tradycji wieńców dożynkowych, występujących na terenie Gminy Czarnków. Wszystkie zgłoszone wieńce uczestniczyć będą w ceremoniale dożynkowym.
Cele Konkursu:
a. Kultywowanie oraz popularyzacja najbardziej wartościowych, kulturowych tradycji regionalnych oraz najciekawszych dziedzin plastyki ludowej.
b. Prezentacja bogactwa plonów wkomponowanych w wieniec dożynkowy.
c. Promocja dorobku kulturowego polskiej wsi.
d. Rozbudzanie i poszerzanie zainteresowań twórczością ludową.
e. Pozyskiwanie przez Organizatora Konkursu prac o wysokich walorach artystycznych i etnograficznych.
Kryteria oceny:
Komisja Konkursowa oceniając wieńce dożynkowe będzie brać pod uwagę następujące kryteria:
a. Zgodność z tradycją w zakresie kompozycji, formy, materiału i techniki wykonania
b. Różnorodność oraz świeżość użytych do wykonania wieńca dożynkowego podstawowych materiałów naturalnych z naszych pól, łak, ogrodów przydomowych, sadów, pasiek i lasów (kłosy, ziarna zbóż, owoce, warzywa, kwiaty, zioła itp.)
c. Walory estetyczne, w tym kompozycja, dobór barw, architektura bryły
d. Zwięzła informacja dotycząca materiałów, z jakich został wykonany wieniec dożynkowy
e. Ogólny wyraz artystyczny, nawiązujący formą do tradycyjnych wieńców dożynkowych
f. Dodatkowo punktowana będzie identyfikacja elementów wieńca z symboliką gminną np. herbem gminy.
Wieniec dożynkowy musi być pracą własną mieszkańców zgłaszającego sołectwa (z terenu Gminy Czarnków).
